Quy định lấy mẫu thí nghiệm vật liệu xây dựng là một bước quan trọng trong quá trình thi công công trình, giúp đảm bảo chất lượng và độ an toàn của vật liệu sử dụng. Việc tuân thủ các quy định lấy mẫu thí nghiệm chính xác và chuẩn mực là yếu tố quyết định đến sự an toàn và chất lượng của công trình xây dựng. Cùng VLXD Hiệp Hà tìm hiểu kỹ hơn về quy định này qua bài viết dưới đây.
Sự quan trọng của quy định lấy mẫu thí nghiệm vật liệu xây dựng
Việc lấy mẫu thí nghiệm không đúng quy trình có thể dẫn đến các sai lệch trong kết quả thí nghiệm, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng vật liệu và công trình. Do đó, việc tuân thủ các tiêu chuẩn quy định là cực kỳ quan trọng. Lấy mẫu phải được thực hiện bởi các chuyên gia có kinh nghiệm, theo các quy định cụ thể và tuân thủ những yêu cầu về khối lượng, phương pháp lấy mẫu, bảo quản mẫu vật liệu.
Các quy định lấy mẫu thí nghiệm vật liệu xây dựng
Việc tuân thủ quy định lấy mẫu thí nghiệm vật liệu xây dựng không chỉ giúp đảm bảo độ chính xác của kết quả thí nghiệm, mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng những công trình vững chắc và an toàn.
Quy định lấy mẫu vật liệu Xi Măng (TCVN 6260-2020)
Xi măng là một trong những vật liệu quan trọng trong ngành xây dựng, đóng vai trò cốt yếu trong việc liên kết các cấu kiện bê tông. Theo tiêu chuẩn TCVN 6260-2020, đối với mỗi lô xi măng có trọng lượng dưới 40 tấn, phải lấy ít nhất 2 mẫu, mỗi mẫu có trọng lượng không dưới 20kg. Các mẫu xi măng cần phải được lấy từ các bao xi măng khác nhau, mỗi bao phải có 1kg để thực hiện thí nghiệm và một mẫu lưu để đối chứng khi cần thiết. Sau 60 ngày, nếu không có khiếu nại từ cả hai bên (mua và bán), mẫu lưu có thể được hủy bỏ.

Khi xi măng được nhập vào công trường thi công, đại diện của cả bên mua và bên bán phải cùng nhau lấy mẫu và lập biên bản. Mẫu xi măng cần được bảo quản kín, tránh bị nhiễm nước, hóa chất, nhiệt độ cao và phải lưu trữ ở nơi khô ráo.
Quy định lấy mẫu cát trong xây dựng (TCXD 127-1985, TCVN 7570:2006)
Cát là một trong những vật liệu xây dựng chủ yếu được sử dụng trong các công trình xây dựng. Có 4 loại cát xây dựng phổ biến: cát to, cát vừa, cát nhỏ và cát mịn. Theo tiêu chuẩn TCVN 7570:2006, đối với mỗi 100m3 cát, cần lấy một mẫu thử có khối lượng không dưới 50kg. Các mẫu cát phải được lấy ở các vị trí khác nhau trong đống cát, trộn đều và đóng gói, sau đó lập biên bản lấy mẫu. Kết quả thí nghiệm cát giúp nghiệm thu vật liệu và làm căn cứ thiết kế thành phần cấp phối bê tông.
Quy định lấy mẫu đá dăm (TCVN 7570:2006)
Đá dăm (sỏi) là một loại vật liệu không thể thiếu trong việc sản xuất bê tông. Theo quy định, đối với 200m3 đá dăm, cần lấy 2 mẫu thử. Mẫu cần được lấy rải rác từ nhiều vị trí khác nhau trong một đống đá cùng loại, trộn đều và đóng gói. Mẫu đá dăm là cơ sở để nghiệm thu vật liệu đá và thiết kế thành phần cấp phối bê tông.
Đá dăm có nhiều cỡ hạt khác nhau, như đá cỡ 0,5×1 (hạt từ 5-10mm), đá cỡ 1×2 (hạt từ 10-20mm), đá cỡ 2×4 (hạt từ 20-40mm) và đá cỡ 4×7 (hạt từ 40-70mm), mỗi loại đều có yêu cầu kỹ thuật riêng.

Quy định lấy mẫu sắt thép xây dựng (TCVN 1651-2018)
Thép xây dựng là vật liệu quan trọng trong các công trình chịu lực. Thép có nhiều loại, bao gồm thép tròn trơn, thép tròn đốt cán nóng, thép vằn, thép tấm, thép hình, thép lá… Khi đưa thép vào sử dụng, cần kiểm tra đường kính của cốt thép bằng phương pháp cân trọng lượng hoặc đo trực tiếp đường kính.
Theo tiêu chuẩn TCVN 1651-2018, đối với mỗi lô thép có khối lượng dưới 20 tấn, cần lấy 1 nhóm mẫu thử bao gồm 3 thanh thép dài từ 0,5m-0,8m. Các chỉ tiêu cơ lý khi thí nghiệm thép bao gồm giới hạn chảy, giới hạn bền, độ giãn dài, đường kính thực đo và độ uốn nguội. Kết quả thí nghiệm thép là cơ sở để nghiệm thu thép xây dựng.
Quy định lấy mẫu gạch (TCVN 1450-2009, TCVN 1451-1998)
Gạch xây dựng cũng cần được lấy mẫu thí nghiệm để đảm bảo chất lượng. Cứ mỗi lô 50.000 viên gạch, cần lấy 1 mẫu thử gồm 30 viên. Đối với gạch bê tông tự chèn, gạch bê tông lát, cần lấy mẫu theo tiêu chuẩn TCVN 6476-1999.
Thí nghiệm gạch chủ yếu kiểm tra các chỉ tiêu cơ lý như cường độ nén, cường độ uốn, khối lượng thể tích và các khuyết tật ngoại quan. Kết quả thí nghiệm này là cơ sở để nghiệm thu và đăng ký chất lượng gạch.

Quy định lấy mẫu bê tông xây dựng (TCVN 4453:1995)
Bê tông là vật liệu cơ bản trong xây dựng các công trình bê tông cốt thép. Quy định lấy mẫu bê tông yêu cầu mỗi tổ mẫu gồm 3 viên mẫu được lấy tại cùng một thời điểm và vị trí trong quá trình thi công. Các mẫu bê tông được lấy từ công trường và thí nghiệm nén ở giai đoạn 7 ngày và 28 ngày để đánh giá chất lượng.
Bê tông khối lớn yêu cầu lấy mẫu mỗi 500m3, và các kết cấu khung cột, dầm, sàn yêu cầu lấy mẫu mỗi 20m3.
Việc tuân thủ các quy định lấy mẫu thí nghiệm vật liệu xây dựng là cực kỳ quan trọng để đảm bảo chất lượng công trình và độ an toàn cho người sử dụng. Các nhà thầu, kỹ sư và đơn vị thí nghiệm cần nắm vững các quy định này để thực hiện đúng quy trình, giúp công trình đạt được chất lượng tối ưu và đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật.